Emperatòri
Imperatoria ostruthium
Apiaceae Umbelliferae
Àutri noum : Bijoun, Aregrot.
Noms en français : Impératoire, Benjoin.
Descripcioun :L'emperatòri o bijoun es uno planto coumuno en auto mountagno ounte trachis dins li relarg umide. Li fueio soun coumpausado de tres tros de tres fueioun denta. Li flour soun en gràndis oumbello de 20 à 50 rai. La cambo èi boutisso, sènso péu. Se recounèis peréu à soun fru de 4 à 6 mm e proun ala (1 à 1,5 mm - fotò).
Usanço :La racino (aregrot) èi vertuouso (pèr reviscoula...), èi poussible e se n'en servi coume sabourun. Li fueio, que sènton bon, soun manjadisso, pulèu cuecho en soupo o en tian, alor que la tijo sucrado e sucouso se croustejo crudo. Li fueio servien peréu en emplastro pèr gari li plago.
Port : Grando erbo
Taio : 0,4 à 1 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Imperatoria
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 7 à 10 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Fourèst fresco
- Ribiero
- Mountagno mejano
- Auto mountagno
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuropenco
Ref. sc. : Imperatoria ostruthium L., 1753
(= Peucedanum ostruthium (L.) W.D.J.Koch, 1824 )
Tonipan
Lilium bulbiferum
Liliaceae
Àutri noum : Peiloulet, Lis-de-Sant-Jan, Flour-dal-sacre-couor.
Noms en français : Lis safrané, Lis orangé.
Descripcioun :Lou tonipan (Vesubiò) apela encaro peiloulet (Tiniò), pulèu rare, trachis dins li prado e li pendis roucassous de mountagno. Se vèi de liuen e se recounèis eisadamen emé si grosso (5 à 8 cm) e bèlli flour aranjo, pourtado pèr uno cambo cuberto de fueio estrecho, longo e noumbrouso.
Usanço :Èro acampa pèr n'en faire de bouquet. Li flour, macerado dins l'òli o l'aigardènt servien pèr sougna li macaduro. Aro es apara, marca sus listo roujo, categourìo soucit minour.
Port : Grando erbo
Taio : 30 à 90 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lilium
Famiho : Liliaceae
Ordre : Liliales
Coulour de la flour :
Aranjado
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 50 à 80 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 200 à 2300 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Prado
- Pendis roucassous
- Esboudèu
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Lilium bulbiferum L., 1753